Tarczyca jest gruczołem znajdującym się pod krtanią z przodu szyi. Wydzielane przez nią hormony wpływają na funkcje wzrostu, metabolizm, układ kostny, mięśnie, układ pokarmowy, pracę serca, centralny układ nerwowy i regulację gospodarki lipidowej. Działanie tego gruczołu może jednak zostać zaburzone przez pewne choroby.
Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność spowodowana jest niedoborem hormonów tarczycy. W początkowym stadium choroby niedoczynność jest niska i w związku z tym może przebiegać bezobjawowo. W miarę jak choroba się pogłębia, można zaobserwować pojawienie się takich objawów jak senność, spłycenie oddechu, duszność wysiłkowa, stałe uczucie zimna, sucha skóra, obrzęk szyi, ochrypły głos, pogorszenie pamięci, sztywność mięśni, ból stawów, zatrzymanie wody w organizmie oraz ogólne pogorszenie nastroju. Nieleczona niedoczynność tarczycy może prowadzić do chorób serca i układu krążenia.
Chorobę tę można zdiagnozować, badając stężenie hormonów we krwi. Dodatkowo można wykonać też pomiar stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych i RTG klatki piersiowej. Leczenie polega na przyjmowaniu preparatów tyroksyny, czyli uzupełnianiu, według zaleceń lekarza, brakujących hormonów.
Nadczynność tarczycy
Z nadczynnością tarczycy mamy do czynienia wtedy, gdy gruczoł ten wydziela zbyt dużą ilość hormonów – tyroksyny i trijodotyroniny. Stan ten objawia się poprzez zmiany skórne, osłabienie mięśni nóg, drżenie palców, nerwowość, pogarszającą się kondycję włosów i paznokci, kołatanie serca, duszności, łzawienie, zaburzenia trawienia i nieregularne miesiączki.
Chorobę można zdiagnozować podczas oznaczania poziomu TSH. Wynik powyżej normy świadczy o nadczynności gruczołu. Ponieważ nadmierna produkcja hormonów może doprowadzić nawet do tworzenia guzków, grożących zezłośliwieniem, lekarz może zlecić badania takie jak USG, biopsja aspiracyjna cienkoigłowa, prześwietlenie klatki piersiowej, określenie poziomu T3 i T4 oraz przeciwciał przeciwtarczycowych.
Leczenie polega na podawaniu leków przeciwtarczycowych, które zmniejszają wydzielanie hormonów. Dodatkowo stosuje się beta-blokery, które łagodzą objawy. W przypadku wystąpienia nowotworu tarczyca poddawana jest wycięciu.
Choroba Hashimoto
Choroba Hashimoto to przewlekłe zapalenie tarczycy. Może ona przebiegać zupełnie bezobjawowo. Czasem gruczoł się powiększa i tworzy się wole. Tarczyca w tym schorzeniu staje się twarda, spoista i nierówna. Z biegiem czasu pacjenci z chorobą Hashimoto zaczynają cierpieć na niedoczynność tarczycy, dopiero wtedy pogarsza się ich stan.
Do objawów choroby należą bóle mięśni i stawów, wysoki poziom cholesterolu, tycie, suchość skóry, wypadanie włosów, stałe uczucie zimna, ciągłe zmęczenie i senność, kłopoty z pamięcią i koncentracją, zmienność nastroju, skłonność do depresji.
Diagnozę stawia się na podstawie badania poziomu TSH – jeżeli jest on podwyższony przy prawidłowym lub obniżonym stężeniu fT4 i fT3, może to oznaczać właśnie chorobę Hashimoto. Chorobie mogą towarzyszyć guzki, które trzeba badać przez USG i biopsję cienkoigłową, aby określić ich charakter.
Leczenie polega na usuwaniu skutków, a nie przyczyn – podaje się syntetyczne preparaty tyroksyny, które wyrównują poziom hormonów tarczycy we krwi.